Zator płucny – cichy zabójca

23 lutego 2019

Zator płucny to stan, który bezpośrednio zagraża życiu pacjenta i wymaga natychmiastowej interwencji ze strony pogotowia. Objawów, które pojawiają się praktycznie natychmiast po jego powstaniu nie należy lekceważyć, ponieważ nieleczona zatorowość płucna w ponad 30% przypadków kończy się zgonem. Najbardziej zagrożone są osoby otyłe, starsze i borykające się ze schorzeniami żył głębokich, a także kobiety w ciąży. Skąd się bierze zator płucny i jak go leczyć?

 

Zator płucny – przyczyny powstawania

Zator płucny to nic innego jak stan kliniczny, w którym dochodzi do zablokowania światła tętnicy płucnej, a tym samym prawidłowego przepływu krwi, przez masę zatorową. Uniemożliwia to prawidłową wymianę gazową w płucach, czego skutkiem jest niewydolność krążenia i śmierć. Materiałem blokującym światło tętnicy najczęściej jest skrzeplina (zazwyczaj pochodząca z żył kończyn dolnych lub miednicy mniejszej), jednak równie dobrze może to być tkanka tłuszczowa (uwolniona w wyniku masywnego złamania np. kości długiej), powietrze (skutek uboczny wprowadzenia lub usuwania wkłucia centralnego), płyn owodniowy (w wyniku przedwczesnego oddzielania się łożyska), masy nowotworowe lub ciała obce. Choć w ponad 30% przypadków nie udaje się ustalić przyczyny powstania zatoru, to według statystyk główną przyczyną zatoru płucnego jest zakrzepica żył głębokich. W jej wyniku powstają skrzepliny, które odrywają się od ścian naczyń żylnych i wraz z krwią wędrują po organizmie w kierunku naczyń płucnych blokując ich światło. Skrzepliny mogą również powstawać w wyniku długotrwałego unieruchomienia, z którym wiąże się zastój krwi w kończynach, np. po operacjach ortopedycznych, dlatego pacjentom podaje się profilaktycznie leki przeciwzakrzepowe. Jeśli chodzi o czynniki ryzyka w przypadku zatoru płucnego najczęściej wymienia się poza zakrzepicą żył głębokich również choroby układu sercowo-naczyniowego, zaawansowany wiek z towarzyszącą otyłością, zaawansowaną chorobę nowotworową oraz przewlekłą chorobę płuc.

 

Objawy zatoru płucnego

Objawy zatoru płucnego pojawiają się praktycznie w tym samym momencie kiedy masa zatorowa zamknie światło tętnicy płucnej, stąd też wymagane jest natychmiastowe działanie i rozpoczęcie leczenia. W pierwszej kolejności osoba dotknięta zatorem płucnym odczuwa duszność, której towarzyszy przyspieszone bicie serca oraz kaszel i silny ból w klatce piersiowej. Dodatkowo może wystąpić krwioplucie, zsinienie twarzy, zlewne poty oraz uczucie niepokoju. Po chwili następuje omdlenie i utrata przytomność, a w najgorszym wypadku śmierć w wyniku niedotlenienia organizmu. Z tego powodu w sytuacji kiedy zaobserwujemy u siebie lub kogoś bliskiego wymienione wyżej objawy należy natychmiast wezwać karetkę pogotowia, a transport do szpitala powinien odbyć się w pozycji półsiedzącej, najlepiej na specjalnym krześle kardiologicznym.

 

zator płucny
zator płucny objawy

Jak rozpoznać zator płucny?

Z uwagi na fakt, iż objawy zatoru płucnego mają charakter niespecyficzny i mogą być mylone np. z chorobą wieńcową zawałem serca lub atakiem astmy należy wykonać szereg badań, które pomogą w postawieniu trafnej diagnozy i udzieleniu pomocy. W pierwszej kolejności wykonuje się badania laboratoryjne określające poziom D-dimerów w osoczu oraz stężenie CKMB oraz troponin sercowych, które pomogą wyjaśnić czy mamy do czynienia z zatorem czy z zawałem serca. W międzyczasie wykonuje się badanie EKG oraz echo serca oraz zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej lub dającą dokładniejszy wynik tomografię komputerową klatki piersiowej z podaniem kontrastu do naczyń. Najlepszym badaniem diagnostycznym jest angio-TK tętnic płucnych, jednak ze względu na fakt, iż jest ona badaniem inwazyjnym wykonuje się ją jedynie w wyjątkowych przypadkach.

 

Zator płucny – leczenie i rokowanie

Ze względu na gwałtowny przebieg, rokowanie osoby z zatorem płucnym w dużej mierze zależy od tego jak szybko zostanie udzielona mu pomoc. Leczenie polega przede wszystkim na farmakologicznym lub chirurgicznym usunięciu masy zatorowej. W pierwszej kolejności podaje się dożylnie duże dawki leków trombolitycznych, czyli rozpuszczających skrzeplinę. Równocześnie podaje się tlen, by zmniejszyć duszność oraz leki przeciwbólowe. Jeśli metody farmakologiczne nie przynoszą oczekiwanego rezultatu niezbędne jest wykonanie embolektomii, czyli zabiegu otwarcia tętnicy i chirurgicznego usunięcia materiału zatorowego, który wykonywany jest w krążeniu pozaustrojowym. By zapobiec ponownemu powstaniu zatoru, bezpośrednio po jego usunięciu podaje się pacjentowi heparynę, którą następnie w ramach długofalowej profilaktyki zastępuje się warfaryną lub acenokumarolem. Konieczna jest oczywiście stała kontrola kardiologiczna oraz chirurga naczyniowego i okresowe badania kontrolne wskaźnika INR. By uniknąć ponownego zatoru płucnego powinno się też unikać bezruchu i stosować dietę ubogą w witaminę K, która blokuje działanie wspomnianych wcześniej leków przeciwzakrzepowych.

 

Nowoczesne metody,
doskonałe rezultaty

Umów się na konsultację do specjalisty

22 120 20 84

Nowoczesne metody,
doskonałe rezultaty

Chirurg naczyniowy Warszawa

Umów się na konsultację do specjalisty

Umów wizytę
22 120 20 84

Zadzwoń teraz Zapisz się online