Trudno gojące się rany

Gojenie się rany nie jest procesem tylko miejscowym ale ogólnoustrojowym ponieważ każda rana wiąże się z ogólnoustrojową reakcją na ranę. Proces gojenia rany składa się z kilku faz; fazy zapalnej, wytwórczej, obkurczania rany oraz przebudowy.

W fazie zapalnej dochodzi do zwiększenia przepływu krwi przez ranę, powstania mikrozakrzepów, wynaczynienia przeciwciał z osocza i uwolnienia czynników zapalnych. W fazie wytwórczej dochodzi do syntezy kolagenu i substancji podstawowej, następnie dochodzi do obkurczania fibroblastów i powstania krzyżowych połączeń w kolagenie w fazach obkurczania i przebudowy. Faza przebudowy może trwać od kilku tygodni nawet do kilku lat.

Dlaczego rana się nie goi? Czynniki miejscowe i ogólnoustrojowe

W przypadku ran trudno gojących się ogromne znaczenie mają zarówno miejscowe, jak i ogólnoustrojowe czynniki hamujące proces gojenia. Upraszczając – co ma wpływ na to, że rana nie chce się zagoić?

Czynniki miejscowe utrudniające gojenie ran

Do czynników miejscowych, które negatywnie wpływają na proces gojenia, zaliczamy:

• Miejscowe niedotlenienie rany – brak odpowiedniej ilości tlenu w tkankach prowadzi do zaburzeń w procesach regeneracji.

• Niedostateczna podaż czynników odżywczych – rana nie otrzymuje odpowiednich składników odżywczych, w tym energii i białek, które są kluczowe dla procesu odbudowy tkanek.

• Wysuszenie lub nadmierny wysięk rany – odpowiednia wilgotność jest kluczowa dla gojenia. Zarówno nadmierne wysychanie, jak i nadmierny wysięk mogą wpływać negatywnie.

• Niekontrolowany odczyn zapalny – przewlekły stan zapalny może hamować gojenie i prowadzić do dalszego uszkadzania tkanek.

• Nadkażenie florą bakteryjną lub grzybiczą – obecność patogenów w ranie powoduje nasilenie stanu zapalnego, co opóźnia proces gojenia.

• Urazy rany – mechaniczne uszkodzenia już istniejącej rany mogą prowadzić do dalszego pogłębiania problemu.

• Odczyny alergiczne – niektóre preparaty stosowane na rany mogą wywoływać reakcje alergiczne, co wpływa na pogorszenie stanu rany.

Ogólnoustrojowe przyczyny braku gojenia się ran

Czynniki ogólnoustrojowe, które mogą wpłynąć na hamowanie procesu gojenia, to:

• Choroby przewlekłe – współistniejące schorzenia, takie jak cukrzyca, choroba nowotworowa czy niewydolność nerek, mają negatywny wpływ na procesy regeneracyjne organizmu.

• Zakażenia ogólnoustrojowe – infekcje obejmujące cały organizm mogą wpływać na osłabienie układu odpornościowego i ograniczać zdolności do gojenia.

• Przyjmowanie sterydów – przewlekłe stosowanie sterydów osłabia reakcje obronne organizmu, co prowadzi do utrudnionego gojenia.

• Niedożywienie – brak odpowiednich składników odżywczych, witamin i minerałów skutkuje osłabieniem procesu regeneracji tkanek.

• Niedostateczne ukrwienie – zwłaszcza w zaawansowanej miażdżycy, gdzie problem z dopływem krwi skutkuje niedotlenieniem i niedożywieniem tkanek.

Diagnostyka trudno gojących się ran

Z uwagi na to, że częstym powodem trudno gojących się ran jest niedokrwienie związane z zaawansowaną miażdżycą lub przewlekłą niewydolnością żylną, zaleca się wykonanie specjalistycznych badań. Jednym z podstawowych badań jest USG Doppler układu żylnego lub tętniczego, które pozwala ocenić przepływ krwi i wykryć ewentualne blokady. Ponadto, warto skonsultować się z chirurgiem naczyniowym.

Warto również poszerzyć diagnostykę o dodatkowe badania, takie jak:

• Poziom glikemii we krwi – aby ocenić, czy cukrzyca może wpływać na proces gojenia.

• Oznaczenie czynnika reumatoidalnego – może to wskazywać na obecność chorób autoimmunologicznych.

• Stężenie kreatyniny i mocznika we krwi – celem oceny funkcji nerek.

• Wymazy bakteriologiczne z rany – aby zidentyfikować ewentualne zakażenia i dobrać odpowiednie leczenie.

• Wycinek do badania histopatologicznego – szczególnie w przypadku ran nietypowych, trudnych do zdiagnozowania.

Leczenie ran przewlekłych – jakie metody są skuteczne?

Leczenie ran przewlekłych jest złożone, czasochłonne i często wymaga dużych nakładów finansowych. Dlatego tak ważne jest dokładne zdiagnozowanie przyczyny braku gojenia, co umożliwia wdrożenie leczenia przyczynowego, a nie jedynie objawowego. Bez właściwego postępowania, żadne z owrzodzeń żylnych czy tętniczych nie ulegnie samoistnemu wygojeniu, podobnie jak owrzodzenia związane z zespołem stopy cukrzycowej.

Metody leczenia miejscowego i ogólnoustrojowego

Właściwe leczenie ran to nie tylko pielęgnacja miejscowa, ale także działanie ogólnoustrojowe. Do najważniejszych metod należą:

• Irygacja rany – przepłukiwanie rany w celu usunięcia resztek tkankowych i zanieczyszczeń.

• Dezynfekcja i oczyszczanie rany – usuwanie martwiczych tkanek w celu zapobiegania zakażeniu i wspomagania gojenia.

• Stosowanie właściwych opatrunków – opatrunki specjalistyczne, które utrzymują odpowiedni poziom wilgoci, zapobiegają zakażeniom oraz stymulują regenerację tkanek.

• Farmakoterapia ogólnoustrojowa – w niektórych przypadkach konieczne jest włączenie leków działających ogólnoustrojowo, np. antybiotyków czy leków przeciwzapalnych.

• Interwencje chirurgiczne – wycinanie przetok, udrażnianie miażdżycowych tętnic czy zamykanie niewydolnych żył metodą skleroterapii.

• Drenaże limfatyczne i kompresjoterapia – metody wspomagające, szczególnie skuteczne w przypadku niewydolności żylnej i obrzęków.

Właściwe postępowanie z trudno gojącą się raną to przede wszystkim dokładna diagnostyka przyczyny utrudnionego gojenia, a następnie wdrożenie indywidualnie dobranego leczenia. Kompleksowe podejście do leczenia ran przewlekłych, uwzględniające zarówno czynniki miejscowe, jak i ogólnoustrojowe, pozwala na skuteczne przyspieszenie procesu regeneracji i poprawę jakości życia pacjenta.

Umów się na konsultację do specjalisty

Umów wizytę
22 120 20 84